تقویت سیستم ایمنی

سیستم ایمنی بدن ما شامل سلول‌ها و مکانیسم هایی است که وظیفه اصلی آنها شناسایی سلول‌های بدن از سلول‌های بیگانه و از بین بردن یا بی خطر کردن عوامل بیگانه است. 

گاهی اتفاق می‌افتد که این سیستم دچار خطا شده و به سلول‌های بدن نیز حمله می‌کند که به این اختلالات «خودایمنی» گفته می‌شود.

به واکنش افراطی سیستم ایمنی نیز «آلرژی» گفته می‌شود.

سیستم ایمنی بدن با دو روش اختصاصی و غیراختصاصی، سلامتی بدن را تامین می‌کند.

دفاع غیراختصاصی در تمام جانداران وجود دار‌د و حافظه‌ی ایمنولوژیک ایجاد نمی‌کند.

نخستین خط دفاع غیراختصاصی در بدن ما شامل پوست، آنزیم لیزوزیم موجود در اشک، عروق و بزاق، لایه های مخاطی موجود در دستگاه تنفسی، دستگاه گوارش و مجاری ادراری-تناسلی است. دومین خط شامل پاسخ التهابی، پاسخ دمایی (تب) و فاگوسیت یا بیگانه خواری است.

در صورتی که عامل بیماری زا از سد ایمنی غیراختصاصی عبور کند با ایمنی اختصاصی رو در رو خواهد شد. پاسخ اختصاصی فقط در مهره‌داران صورت می‌پذیرد و پس از مواجهه با آنتی ژن عامل بیماری زا حافظه ایمنولوژیک ایجاد می‌کند.

پاسخ اختصاصی شامل لنفوسیت های B و T است. ایمنی هومورال ایمنی ایجاد شده توسط سلول های لنفوسیت B به مبارزه با باکتری ها و ویروس های موجود در جریان خون می‌پردازد، در صورتی که ایمنی سلولی که توسط سلول‌های T ایجاد می‌شود به مبارزه با سلول های آلوده به باکتری یا ویروس و یا سلول‌های سرطانی می‌پردازد.

عوامل مختلفی بر سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار هستند. از جمله رژیم غذایی، الگوی خواب منظم، فعالیت بدنی، استرس‌ها و شرایط روحی؛ عموما در کودکان به دلیل عدم بلوغ کامل، سیستم ایمنی ضعیف تر از بزرگسالان است. 

چنانچه شما خواب منظم ندارید و یا کیفیت خواب خوبی ندارید، تحت استرس و فشارهای روحی هستید یا دچار حزن و اندوه شده‌اید، رژیم غذایی ناسالمی دارید و یا فعالیت بدنی کافی ندارید بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری هستید. 

هر چقدر سیستم ایمنی ما قوی تر باشد خطر ابتلا به بیماری در بدن ما پایین تر خواهد بود، از این رو نکاتی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت برای حفظ سلامتی و پیشگیری از ابتلا به بیماری بسیار موثر هستند.

مصرف غلات و انواع نان سفید (تهیه شده از آرد بدون سبوس)، شکر (نوشیدنی‌های شیرین، محصولات کارخانه‌ای مانند بیسکوئیت،…)، غذاهای پرچرب، نوشیدنی‌های الکلی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن و کاهش پاسخ به عفونت در بدن ما خواهد شد و در نتیجه آن احتمال ابتلا و همچنین ابتلا به موارد سنگین تر بیماری‌ها محتمل است.

ویتامین A در حفظ دیواره مخاطی موجود در دستگاه تنفسی و گوارشی نقش دارد. از این رو مصرف منابع این ویتامین مثل میوه‌ها و سبزیجات زرد و نارنجی (هویج، زردآلو، کدوحلوایی، انبه،…)، شیر و تخم مرغ می‌تواند به بدن ما در مقابله با عفونت کمک کند.

 استفاده از منابع ویتامین B6 مانند گوشت بوقلمون، گاو، مرغ، ماهی تن، پسته، آووکادو، لوبیا چیتی در تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب تاثیرگذار است.

ویتامین دیگری که در تقویت سیستم ایمنی موثر است و حتما نام آن برایتان آشناست ویتامین C است. این ویتامین علاوه بر اینکه فعالیت لنفوسیت های T را بیشتر می‌کند، یک آنتی اکسیدان بسیار ارزشمند است که در کاهش تاثیر رادیکال های آزاد به ما کمک می‌کند. منابع این ویتامین نیز برای ما بیشتر شناخته شده هستند: پرتقال، نارنگی، گریپ فروت، تون فرنگی، کیوی و فلفل دلمه ای.

ویتامین D ویتامینی است که به سیستم ایمنی در شناسایی عوامل بیماری زایی و جلوگیری از پیشرفت عفونت کمک می‌کند، علاوه بر این نقش مثبت آن در بیماری‌های خود ایمنی نیز جای صحبت دارد. منابع این ویتامین محصولات دریایی مانند صدف، میگو و ماهی، قارچ، شیر و لبنیات غنی شده هستند.

اگر از ویتامین ها بگذریم، زینک ماده موثر دیگری است که در رشد و فعال سازی لنفوسیت های T نقش دارد. این ویتامین علاوه بر تقویت سیستم ایمنی در پیشگیری از آثار مخرب آلودگی هوا نیز موثر است. گوشت گاو و بره،  تخم مرغ، جوانه گندم، اسفناج و کدو تنبل از منابع غنی زینک هستند.

آلیسین موجود در سیر هم از جمله موادی است که با افزایش پاسخ گلبولی، نقش خود را در تقویت سیستم ایمنی ایفا می‌کند.

علاوه بر ویتامین ها و مواد معدنی، ما می‌توانیم با مصرف پروبیوتیک ها، مخاط گوارشی خود را تقویت کنیم که این امر به تقویت سیستم گوارشی و بهبود وضعیت گوارشی‌مان خواهد انجامید.