نکات مهم در باره تغذیه کودکان / بخش نخست
تغذیه یکی از مهم ترین عوامل موثر در سلامتی فرد است. بهتر است بدانیم روند تغذیه ما از زمان جنینی آغاز می شود و نحوه تغذیه و حتی ذائقه مادر بر جنین تاثیرگذار است. البته موضوع تغذیه دوران بارداری مبحث مفصلی است که در یادداشتی جدا به آن خواهیم پرداخت. در ادامه می خواهیم به تغدیه در کودکان از ابتدای تولد بپردازیم.
دو سال نخست زندگی در سلامتی و شکل گیری عادات تغذیه اهمیت ویژه ای دارد. از بدو تولد تا انتهای ماه ششم، تغذیه انحصاری با شیر مادرو یا شیر خشک توصیه می شود. تنها در صورت وجود شرایط خاص و یا عدم وزن گیری مناسب نوزاد، پزشک و کارشناس جایگزین مناسب تجویز می کنند. بهترین راه برای اطمینان از کفایت شیر مادر برای نوزاد، بررسی منظم و دوره ای نمودار رشد نوزاد است. در صورتی که قد و وزن در محدوده سلامتی قرار داشته باشد، جای نگرانی نیست. لطفا در این شرایط به تغذیه انحصاری با شیر مادر ادامه بدهید و کودک خود را از این نعمت باارزش محروم نسازید. هر 2-3 ساعت حتما در محیطی به دور از تنش و استرس و با در نظر گرفتن وقت کافی کودک خود را تغذیه کنید.
آغاز تغدیه کمکی کودک
پس از پایان ماه ششم، تغذیه کمکی آغاز می شود. ابتدا کودک خود را با شیر مادر یا شیرخشک تغذیه کنید و سپس از غذای کمکی به کودک بدهید. این روند پس از پایان یکسالگی برعکس می شود، یعنی ابتدا کودک با غذا سیر می شود و سپس به او شیر داده می شود.
هفته اول ماه هفتم می تواند تغدیه کمکی کودک را با فرنی و به میزان یک قاشق مرباخوری و 2-1 بار در طول روز آغاز کنید و به تدریج افزایش دهید تا در روز پنجم حدودا به 8-10 قاشق مرباخوری برسد. هفته دوم می توانید حریره بادام را جایگزین فرنی کنید. مجددا از میزان 1 قاشق مرباخوری شروع کرده و نهایتا به 10 قاشق مربا خوری برسانید.
دقت داشته باشید در رژیم غذایی کودک برای معرفی هر ماده غذایی جدید لازم است یک هفته زمان اختصاص بدهید، به این معنی که در این هفته ماده غذایی جدید دیگری را به کودک معرفی نکنید. این زمان برای بررسی حالات و وضعیت بدنی کودک است. لطفا به گریه های کودک تان، ریفلاکس معده، اسهال یا یبوست، بروز بی قراری یا تب و یا ایجاد لکه های پوستی دقت کنید و در صورتی که هر نشانه ای دیدید حتما با پزشک یا کارشناس مشورت کنید.
درهفته سوم ماه هفتم پوره ی سبزیجات و در هفته ی چهارم سوپ میکس شده سبزیجاتی که به همراه گوشت پخته شده باشد را می توانید به کودک بدهید.
در ماه هشتم می توانید مواد غذایی جدید را به سوپ کودک اضافه کنید. از میانه ی ماه هشتم می توانید زرده تخم مرغ را که به صورت کامل پخته شده به میزان نصف قاشق مرباخوری به کودک بدهید و به تدریج میزانش را افزایش دهید.
در ماه نهم می توانید حبوباتی مثل عدس را به سوپ کودک اضافه کنید. حتما نفخ حبوبات را با استفاده از خیساندن بگیرید. لطفا دقت کنید نخود و لپه برای کودکان زیر یکسال دیرهضم بوده و موجب بروز مشکلاتی برای آنها می شود. در این ماه می توانید برای کودکتان آبمیوه طبیعی تهیه کنید. به هیچ عنوان از آبمیوه های صنعتی برای تغذیه کودک خود استفاده نکنید.
غذاهای انگشتی برای کودک
در ماه دهم می توانید از میوه ها یا سبزیجات نرم تکه تکه شده و بیسکوییت های کاملا ساده به عنوان غذاهای انگشتی که در اختیار کودک قرار بدهید تا خودش بردارد و به دهان ببرد استفاده کنید. لطفا از انواع توت،خربزه، کیوی، آناناس، میوه های خیلی ترش برای کودک تان انتخاب نکنید.
در ماه یازدهم می توانید کته نرم پخته شده با سبزیجات متنوع و گوشت را به کودک بدهید. حتما دقت داشته باشید از انتهای ماه دهم غذا کاملا له نشود تا مهارت جویدن در کودک تقویت شود.
در غذای کودک از هیچ نوع ادویه، ترشی، روغن اضافه و نمک استفاده نکنید. ممکن است غذا به ذائقه شما خوشمزه نباشد، اما لطفا ذائقه خودتان را به کودک تحمیل نکنید. اجازه بدهید طعم خود مواد غذایی را بچشد و به طعم شیرین یا شور یا ... عادت نکند.
زمان شروع تغذیه کمکی ممکن است بسته به نظر پزشک یا کارشناس کمی زودتر یا دیرتر باشد. اما اگر شرایط خاصی وجود ندارد لطفا از انتهاب ماه ششم تولد تغذیه را برای کودکتان آغاز کنید زیرا اگر این روند زودتر آغاز شود خطر ابتلا به عفونت یا بروز آلرژی یا بازگشت غذا از معدع کودک و خطر خفگی وجود دارد و اگر دیرتر آغاز شود ممکن است دریافت ناکافی مواد مغذی و تاخیر در رشد مهارت غذاخوردن کودک ایجاد شود.
ممنوعیت ها تغذیه کودک
عسل، سفیده تخم مرغ، شیر گاو (به میزان کم در تهیه غذا ایرادی ندارد)، پنیر، شکلات، آجیل، ماهی ، میگو و سویا از جمله مواد غذایی هستند که برای کودک زیر یکسال مناسب نیستند.
لطفا در هنگام مواجعه کودک با مواد غذایی حساسیت زا دقت بیشتری داشته باشید تا در صورت وجود حساسیت در کودک از ابتدا شناسایی شود. در صورتی که در پدر یا مادر و یا بستگان درجه یک حساسیت به ماده غذایی خاصی وجود دارد دقت بیشتری لازم است تا در صورت وجود این حساسیت در کودک شناخته شود.
مکمل مناسب برای کودکان
قطره ویتامینی A+D از پانزده روزگی تا پایان سال اول زندگی و قطره آهن از پایان ماه ششم و با شروع تغذیه کمکی تا پایان دو سالگی کودک ضروری است. اگر برای کودک شما مکمل ویتامینی دیگری از سوی پزشک یا کارشناس تجویز می شود، حتما به موقع مکمل را به کودک بدهید و از قطع کردن مکمل یا دادن مکمل اضافه به کودک به صورت خودسرانه اجتناب کنید.
در خصوص مصرف مکمل آهن می توانید از کمی آب پرتقال طبیعی کمک بگیرید و حتما میان مصرف قطره آهن و شیر فاصله ایجاد کنید. چنانچه نگران سیاه شدن دندان های کودکتان هستید می توانید قطره را در انتهای زبان کودک بریزید تا تماس کمتری با دندان هایش داشته باشد و یا بعد از مصرف قطره آهن با کمی آب دهان کودک را تمیز کنید. بعد از مصرف مکمل آهن اگر مدفوع کودک رنگ تیره داشت نگران نباشید.
نوشیدنی های شیرین مثل آبمیوه های صنعتی یا نوشابه ها، چای، قهوه، شکر یا قند، لبنیات غیر پاستوریزه، غذاهای کنسرو شده، غذاهای نیم پز، آدامس و آب نبات، شیرینی جات، تنقلاتی مثل پفک نیز هیچ نفعی برای کودک شما ندارند بلکه می توانند سلامت وی را به خطر بیندازند.
